แหล่งท่องเที่ยว

ฝั่งต้า หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “ฝั่งต้าไชยสถาน” เนื่องจากที่ตั้งของสิ่งมหัศจรรย์นี้ตั้งอยู่ที่บ้านไชยสถาน มีลักษณะคล้ายกับแพะเมืองผี ในจังหวัดแพร่ คือ ภูเขาลูกเตี้ยๆ ได้ถูกกัดเซาะด้วยลมฝน ผ่านเวลามายาวนาน ดินก็ค่อยๆ พังทลายลงไปนั้น มองดูก็คล้ายๆ เสาแหลมๆ จำนวนมากตั้งเรียงรายติดต่อกันเป็นแนวยาวประมาณ 200 เมตร มีความสูงประมาณ 25 เมตร จากพื้นที่ราบ ครอบคลุมเนื้อที่กว่า 3 ไร่ ในพื้นที่รอยต่อของลำน้ำปี้และป่าแม่ยมฝั่งซ้าย-น้ำควรฝั่งซ้ายา หากมองไกลๆ จะคล้ายกับกำแพงขนาดใหญ่ บนยอดของฝั่งต้านี้ยังสามารถขึ้นไปชมทิวทัศน์ที่สวยงามได้ ใกล้ๆ กันยังมีสระน้ำที่เหมาะมานั่งพักผ่อนหย่อนใจ นั่งชมวิวกำแพงดินได้อย่างสวยงาม นอกจากจะมาเที่ยวฝั่งต้าแล้ว ที่อุทยานแห่งชาติดอยภูนางก็ยังมีน้ำตกธารสวรรค์ที่น่าชมไม่น้อย มาเล่นน้ำพักผ่อนได้สบาย หรือจะไปเดินป่าชมน้ำตกห้วยต้นผึ้งก็เป็นระยะทางสนุกกำลังดี นอกจากนี้ยังเข้าไปเที่ยวต่อในตัวอำเภอเมืองเชียงม่วน ไปเที่ยววัดไทลื้อ หรือไปเที่ยวในอุทยานไดโนเสาร์ตัวแรกของภาคเหนือก็ล้วนจัดเส้นทางขับรถเที่ยวได้ง่ายดาย ออกจากเชียงม่วนไปเที่ยวต่อที่เมืองน่าน หรือจะเข้าเมืองพะเยาก็ระยะทางไม่ไกล

ขณะที่แพะเมืองผีเป็นประติมากรรมเสาดินงานสร้างที่มีชื่อเสียงของจังหวัดแพร่มานาน จนเดี๋ยวนี้เริ่มจะพังทลายลงไปค่อนข้างมาก ในจังหวัดเดียวกันที่ติดกับแพร่คือจังหวัดพะเยาเอง ก็เกิดประติมากรรมเสาดินขึ้นอย่างน่าอัศจรรย์ เพียงแต่รูปลักษณ์อาจแตกต่างกันตรงที่ฝั่งต้านั้นเป็นกำแพงดินขนาดยักษ์มากกว่าที่จะเป็นเสาดิน แต่ก็น่าเที่ยวเพราะมีการทำเส้นทางเดินชมอย่างดี พร้อมกับจัดสวนได้อย่างสวยงาม หากเปรียบเทียบฝั่งต้ากับแพะเมืองผี หรือเปรียบเทียบผาช่อกับกิ่วเสือเต้นในจังหวัดเชียงใหม่ นับว่าที่ฝั่งต้านั้นมีพื้นที่น้อยกว่ามาก            แต่ก็เป็นธรรมชาติที่แปลกน่าชม แม้ว่าจะไม่ค่อยมีประติมากรรมที่มีรูปร่างโดดเด่นเท่าที่อื่น แต่ก็แปลกที่มองดูแล้วคล้ายกับกำแพงขนาดยักษ์เป็นหน้าผาสูงมองเห็นได้แต่ไกล แถมยังมีการจัดสวนหย่อมให้เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจที่ร่มรื่นอีกด้วย

การเดินทาง   จากตัวเมืองพะเยาใช้เส้นทางไปอำเภอคำใต้-จุน ก่อนถึงอำเภอคำใต้มีทางแยกขวามือตามทางหลวงหมายเลข 1251 ทางไปอำเภอเชียงม่วนระยะทางประมาณ 30 กิโลเมตร อยู่ก่อนถึงที่ว่าการอำเภอเชียงม่วนราว 5 กิโลเมตร จะมีทางแยกขวามือเข้าไปที่ทำการอุทยานแห่งชาติดอยภูนาง เดินทางต่อไปยังฝั่งต้าให้ขับไปบ้านไชยสถาน หมู่ 4

ฝายวังจันตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านนาอ้อม หมู่ที่ 5 ต.ขุนควร อ.ปงจ.พะเยา มีระยะทางห่างจากที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลขุนควรประมาณ 3 กิโลเมตร เป็นฝายน้ำล้นขนาดใหญ่กั้นลำน้ำควรลำน้ำสาขาหนึ่งของแม่น้ำยมมีความยาวประมาณ 100 เมตร สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2525เพื่อผันน้ำผ่านลำเหมืองเข้าสู่พื้นที่การเกษตรเขตบ้านนาอ้อม ต. ขุนควร และบ้านห้วยขุ่น ต.ควร “ฝายวังจัน” เป็นคำเรียกของคนพื้นเมืองทั่วไป ที่อยู่ในท้องที่ บ้านนาอ้อม และหมู่บ้านใกล้เคียง มีส่วนประกอบของคำ 2 พยางค์ คือ คำว่า “วัง” และ คำว่า  “จัน”        

คำว่า “วัง” ในภาษาคำเมือง หมายถึง คุ้งน้ำ หรือ แอ่งกลางลำน้ำที่มีความลึกมากกว่าพื้นที่อื่นๆ ในลำน้ำนั้นๆ           

ส่วนคำว่า “จัน” ในภาษาคำเมือง หมายถึงชันหรือ ลาดเอียงค่อนข้างสูง มีคำเมืองอีกคำคือ “จิ้ง” เช่น ฮ่อมจิ้ง หมายถึง ทางชันหรือ หนตางมันจัน ซึ่งก็มีความหมายเดียวกันกับ ทางชันในภาษาไทยกลาง

ฝายวังจัน จึงหมายถึง ฝายที่กั้นอยู่บริเวณวังน้ำ หรือคุ้งน้ำ ที่มีหน้าผาตรงข้างตั้งชันดังนั้น ถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งในตำบลขุนควร ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ หรือ ปี๋ใหม่เมืองจะมีกิจกรรมรดน้ำดำหัวผู้อาวุโส  ในตำบลกิจกรรมแห่นางสงกรานต์แข่งเรือยาว และรำวง และกิจกรรมอีกหลายอย่างที่ทางองค์การบริหารส่วนตำบลได้จัดขึ้นเป็นงานประจำปีก็อยากจะขอเชิญชวนนักท่องเที่ยวแวะเที่ยวฝายวังจัน สำหรับพักผ่อนหย่อนใจหรือไปเล่นน้ำคลายร้อนได้ ณ ฝายวังจันบ้านนาอ้อม ต.ขุนควร อ.ปง จ.พะเยา 

บ้านปังค่า เป็นหมู่บ้านชาวเขาซึ่งประกอบด้วย เผ่าเย้าและม้ง อาชีพหลักคือ ปลูกข้าวไร่ ข้าวโพด กะหล่ำปลี ซึ่งนอกจากรายได้ไม่เพียงพอแล้ว ยังถางป่าเพื่อทำการเกษตร ในปี พ.ศ. 2530 มูลนิธิโครงการหลวง จึงได้มีการจัดตั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวงปังค่าขึ้น เริ่มต้นโดยกรมพัฒนาที่ดินดำเนินการบุกเบิกพื้นที่พัฒนาที่ดิน จัดทำระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ จัดสรรพื้นที่ทำกินให้แก่ราษฎร เพื่อยุติการบุกรุกทำลายป่าไม้ จากนั้นส่งเสริมให้ปลูกผลไม้เมืองหนาว โดยในช่วงแรกมีการแนะนำให้เกษตรกรในพื้นที่ ซึ่งเป็นชาวเขาเผ่าเย้าและม้ง ปลูกสาลี่ พลับ อาโวคาโด และถั่วแดงหลวง พื้นที่เป็นภูเขาและเนินเขา อุณหภูมิเฉลี่ย 25.8 องศาเซลเซียส

“ภูอานม้า” ชื่อนี้อาจจะไม่เคยได้ยินมาก่อน แต่เมื่อเดินทางมาที่โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ตามพระราชดำริฯ บ้านหนองห้าแล้ว ถ้าท่านไม่ขึ้นไปชมวิวทิวทัศน์บนยอดภูอานม้าแล้วนับว่าน่าเสียดายเป็นอย่างมาก เพราะเป็นสถานที่ ที่มีความสวยงามไม่เป็นรองจากภูชี้ฟ้า และภูลังกาเลย แต่หนทางที่จะไปนั้นต้องอาศัยความอดทนกันหน่อย เพราะเป็นสถานที่ ที่พึ่งค้นพบมาไม่นานนี้เอง ด้วยลักษณะเฉพาะที่ธรรมชาติสรรค์สร้างให้มีความโค้งเว้าระหว่างเขาสองลูกเหมือนรูปอานม้า จึงเป็นที่มาของชื่อ “ภูอานม้า”

วนอุทยานภูลังกา คือ อีกหนึ่งแหล่งท่องเที่ยว ที่มีชื่อเสียงของอำเภอเชียงคำ และอำเภอปง จังหวัดพะเยา อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าน้ำเปื๋อย ป่าน้ำหยวนและป่าน้ำลาว และป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ยม มีเนื้อที่ประมาณ 7,800 ไร่ กรมป่าไม้ได้ประกาศจัดตั้งเมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม 2545  วนอุทยานภูลังกาเป็นเทือกเขาสูงสลับซับซ้อนอยู่ในเทือกเขาสันปันน้ำที่มีความสูงตั้งแต่ 900-1,720 เมตร ด้วยลักษณะที่เป็นยอดเขาสลับซับซ้อนนี้เองจึงเหมาะสำหรับนักนิยมธรรมชาติที่ชอบการเดินป่าพิชิตยอดดอยสูง ซึ่งเหมาะสำหรับการชมทิวทัศน์ในช่วงฤดูหนาวเป็นอย่างยิ่ง

การเดินทางมุ่งสู่ ป่าบ่อสิบสองนั้น ชาวบ้านใช้รถจักรยานยนต์หรือรถโฟร์วิลในการเดินทาง เพราะเป็นการเดินทางที่สะดวกและคล่องตัวที่สุดในการเดินทางไปสู่บ่อสิบสอง หลังจากนั้นก็เป็นการเดินเข้าป่าตามเส้นทาง ซึ่งการมาสถานที่ท่องเที่ยวแบบนี้ ถือว่าเหมาะสำหรับนักท่องเที่ยว และนักเดินทางที่ชอบการผจญภัยมากเลยทีเดียว เมื่อขึ้นไปถึงก็จะพบร่องรอยประวัติศาสตร์มากมาย สาเหตุที่เรียกว่าบ่อสิบสองนั้น เพราะว่าบริเวณพื้นที่หินทรายขนาดใหญ่ได้พบบ่อเล็กบ่อใหญ่ ลึกบ้างตื้นบ้าง จำนวน 12 บ่อ และถ้าเดินสำรวจบริเวณรอบๆ จะพบบ่อแบบนี้อยู่กระจัดกระจายตามก้อนหินทรายน้อยใหญ่ ซึ่งถือว่าเป็นสถานที่สำคัญทางด้านประวัติศาสตร์อีกแห่งหนึ่งของเมืองพะเยาที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ เพื่อให้คนรุ่นหลังได้เรียนรู้ ได้ศึกษา ให้เกิดความตระหนักและเกิดความภาคภูมิใจในความเป็นคนเมืองพะเยา